Yıllık ücretli iznin hangi şartlar altında hak edileceği ve kullanılacağı 4857 sayılı İş Kanununda ve yine bu kanuna bağlı olarak çıkartılan yıllık ücretli izin yönetmeliğinde düzenlenmiştir.
Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Bir yıllık süre içinde yıllık ücretli izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.
Yıllık ücretli izin talebini işçi kullanma tarihinden bir ay önce işverene bildirir. Eğer işçi iznini işyerinin kurulu olduğu yerden başka bir yerde geçirecekse ve bunu ispatlaması durumunda, işçinin talep etmesi halinde işveren dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. Yol izni alanlar bu süreyi kullanmadan işe dönerlerse, işveren bunları anılan sürenin bitiminden önce işe başlatmayabilir.
Peki işçinin yıllık ücretli izine çıkmak istediği tarihte işverenin izne gönderme zorunluluğu bulunur mu? Bu konu açık olarak yıllık ücretli izin yönetmeliğinde belirtilmiştir. Konuyla ilgili yönetmelikte;
“İzin kurulu veya işveren, işçinin istediği izin kullanma tarihi ile bağlı değildir. Ancak, izin sıra ve nöbetleşmesini göstermek üzere söz konusu kurulca düzenlenecek çizelgeler işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak hazırlanır.
Aynı tarihe rastlayan izin isteklerinde; işyerindeki kıdem ve bir önceki yıl iznini kullandığı tarih dikkate alınarak öncelikler belirlenir.” denilmektedir.
Bir başka deyişle işveren yönetim hakkına dayanarak işçinin yıllık ücretli izin kullanmak istediği tarihlerde, işçiyi yıllık ücretli izine gönderme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ama her hizmet yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullandırması zorunludur. Yani çalışanın hak ediş tarihinden itibaren bir yıl içinde yıllık ücretli izne çıkarma zorunluluğu bulunmaktadır.
Aynı tarihlere rastlayan yıllık ücretli izin taleplerinde işveren, çalışanın kıdem ve bir önceki yıl izini kullandığı tarihi dikkate alarak çalışanları yıllık ücretli izne çıkartır.
Son olarak yıllık ücretli izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. Bu kurala aykırı olarak bölünen yıllık ücretli izinler için işverene, 2008 yılı için kişi başına 179 YTL para cezası kesilecektir.
