İşçilerin iş kazaların uğramalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine iş güvenliği denir.
İş güvenliğinin amacı;
- Çalışanlara en yüksek sağlıklı ortamı sunmak,
- Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak,
- İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak,
- İşyerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak yada zararları en aza indirebilmek,
- Oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak,
- Çalışma verimini arttırmaktır.
İşçi sağlığı ise bütün mesleklerde çalışanların sağlıklarını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en üst düzeyde tutmak, çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hale getirmek, çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve çalışanların birbirine uyumunu sağlayan bir tıp dalıdır.
Türkiye’de mevcut yaklaşık 1.425.000 kayıtlı işyeri var. 100.000 çalışanda 10 ölümlü iş kazası meydana gelmektedir. İş kazalarında görünen maliyetler(tıbbi maliyetler, sigortaya ödenen maliyetler ve tazminat maliyeti) 1/3 iken, görünmeyen maliyetler(iş günü ve gücü kaybı, mahkeme masrafı, fazla mesai, verimliliğin düşmesi, moral bozukluğu ve geçici işçi maliyetleri) 2/3 dür. [1]
İş kazalarının yıllık maliyeti 35 Milyar TL olarak yapılan araştırmalarda ortaya çıkmış ve 2008 yılı için 1.795.046 gün kaybedilmiştir. Yine yapılan bir araştırmada Türkiye’de ki işletmelerin %2 civarı İSG için harcamalarda bulunmaktadır. 1
İşyerlerinde en zor olan İşçi sağlığı ve iş güvenliği(İSG) kültürünün oluşturulmasıdır. Kültür oluşumu için öncelikle bu konuda yönetim desteği şarttır. Eğer şirket yönetimi bu konunun önemini kavramamışsa ve değer vermiyorsa bu işletmede İSG alanında çalışma yapılması ve belli bir iklim oluşturulması zor olacaktır.
İSG kültürü oluşumunda bir diğer önemli rol çalışanlara düşmektedir. Çünkü İSG kültürü oluşumunun temel bir ayağı da çalışanların bu işi sahiplenmesidir. Fakat çalışanlarda bazı nedenlerden dolayı İSG ile ilgili yapılan çalışmalara ayak direyebiliyorlar. Bu nedenlerin başında tecrübe gelmektedir. Çünkü İSG çalışanların yaşamlarını tehlikeye atmama adına koruyucu önleyici tedbirler alınmasını zorunlu tutar. Fakat yaptığı işi uzun seneler yapan kişi, “bu işin ustası benim”, “bana bir şey olmaz” diyerek kuralları hiçe sayar. Buda kazalara davetiye çıkarır.
İşletmedeki olumsuzluk iklimi de İSG kültürünü olumsuz etkiler. Bir başka deyişle “bu bize uymaz” yada “ne gerek var” kültürü İSG kültürünün oturmasını yada yapılacak çalışmaları sekteye uğratır.
İSG ile ilgili farkındalık olması için çalışanlara eğitimler, işyerinde duyuru yada afişlerle İSG nin önemi anlatılabilir.
[1] SGK Araştırmaları
