Zorunlu Genel Sağlık Sigortası Uygulaması Başlıyor (26.09.2010)

  • Yazdır

genel-saglik-sigortasi1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren yeni Sosyal Güvenlik Kanunu önemli değişikliklere imza atmıştır. Kanunun üzerinden yaklaşık 2 yıl geçmesine rağmen kafalarda soru işaretleri hala devam etmekte, yayınlanan yönetmelik, genelge ve tebliğler ile işler iyice içinden çıkılmaz bir hal almaktadır.

Bunun son örneğini doğum borçlanması uygulamasında gördük. Yayınlanan genelge kanunla örtüşmemekte, Sosyal Güvenlik Kurumu bir nevi Kanunları tanımamaktadır. Yeni düzenlenme ile işverenlerin kafasını karıştıran bir uygulama ise SSK Matrahı devri konusudur. Bu konuda da kafaları karıştıran birçok husus bulunmaktadır. Bu konuların detaylarına başka makalelerimizde değineceğiz. Bu makalemizde ele alacağımız konu, Zorunlu Genel Sağlık Sigortası uygulamasıdır.

Yeni Sosyal Güvenlik Kanunu ile herkes sağlık sigortası şemsiyesi altına alınarak, sağlık hizmetlerinden faydalanması amaçlanmıştır. Bu amaçla herkesin Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınması zorunluluğu getirilmesine rağmen, uygulama alt yapı eksiklerinden dolayı 1 Ekim 2010 tarihine kaydırılmıştır.

Yeni getirilecek uygulamayla 4A(SSK), 4B (Bağkur), 4C (Emekli Sandığı) ile isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler hariç, sosyal güvencesi olmayan herkes bundan sonra Zorunlu Genel Sağlık Sigortası kapsamına girecek ve belirli şartları sağlıyorlarsa primlerini kendileri ödeyecektir.

Genel sağlık sigortalısının, sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;

a) Eşi,

b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği kurum sağlık kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları,

c) Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak kabul edilir.

Bir başka deyişle Genel Sağlık Sigortası Primi ödeyen kişinin, eşi, yukarıdaki şartları sağlayan çocukları ile anne ve babası adına prim ödeme zorunluluğu bulunmamaktadır. Burada kız çocuklarına ilişkin kanunda ayrıca bir düzenleme yapılmıştır. Eski 506 Sayılı Sosyal Sigortalar kanuna tabi olup ta bakmakla yükümlü statüsünde bulunan kız çocukları, yaşları ne olursa olsun durumlarında değişiklik oluncaya kadar, anne babaları üzerinden sağlık yardımı alırlar. Buradaki durum değişikliğinden kasıt, kız çocuğunun evlenmesi ve işe başlamasıdır. Bu durum sadece kız çocuklarına mahsus bir durum olup, erkek çocuklarında eski veya kanuna göre bir düzenleme yapılmamıştır.

Uygulamanın nasıl olacağına gelince; 1 Ekimden itibaren Zorunlu Genel Sağlık Sigortası kapsamına giren herkes, 1 ay içinde Genel Sağlık Sigortası işe giriş bildirgesini kuruma verecektir. Bildirgeyi kuruma vermeden önce, Kaymakamlığa gidip gelir tespiti yaptırmanız gerekecektir. Gelir tespitinde her türlü geliriniz, taşınır ve taşınmaz mallarınız, bankadaki hesaplarınız vb benzeri bütün gelir kalemleri ve mal varlığınız tespit edilip kişi başına düşen geliri ;

Asgari ücretin üçte biri ile asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler asgari ücretin üçte biri,
 Asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında olduğu tespit edilen kişiler asgari ücretin,
 Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler asgari ücretin iki katı üzerinden yüzde 12 oranında prim ödeyecek.

Bir başka deyişle kişi başına düşen gelir;

253.50 -    760.50TL   arasında ise aylık  253.50X0.12   =   30.42 TL
 760.50 – 1.521,00TL  arasında ise aylık  760.50X0.12   =   91.26 TL
 1.521,00 TL’den          fazla ise             1.521,00X0.12   = 182.52 TL

Genel Sağlık Sigortası primi ödemekle yükümlü olacaksınız. Eğer kişi başı geliriniz asgari ücretin 1/3 ünden azsa, primlerinizi devlet ödeyecek ve sağlık hizmetlerinden yararlanmanız için size yeşil kart verecektir.  

Kişi başı gelir, toplam gelirin ailede yaşayan kişi sayısına bölünmesiyle bulunur. Örneğin gelir 1000 lira çıktı ve ailenizde siz, eşiniz ve 2 çocuğunuzdan oluşuyorsa kişi başı gelir 1000 TL / 4 = 250 TL dir. Bu durumda Genel Sağlık Sigortası primi ödemeniz gerekmeyecektir.

Burada şunu da hatırlatmak isterim; ödediğiniz Genel Sağlık Sigortası primleri sadece sağlık masraflarının devlet tarafından karşılanmasını sağlar. Bir başka deyişle; Genel Sağlık Sigortası prim ödemesinin emekliliğe hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla maddi durumu iyi olanların isteğe bağlı sigorta primini ödemesini tavsiye ederim. İsteğe bağlı Sigortaya yatırdığınız primler hem emeklilik hem de tedavi hizmetleri için geçerlidir. İsteğe bağlı sigorta priminin en düşüğü şu anda 243,36 TL dir. (Asgari Ücretin * %32 yani 760,5 * %32)

Yine önemli bir konu; işten ayrıldıktan sonra gerekli şartların sağlanması halinde 100 gün daha sağlık yardımlarından yararlanma durumu, Zorunlu Genel Sağlık Sigortası uygulamasıyla ortadan kalmaktadır. Zorunlu Sağlık Sigortasının devreye girmesinden sonra işsizlik ödeneğine hak kazanamayan kişi, işten ayrıldığı günden itibaren 10 daha sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek, sonrasında 1 ay içinde Genel Sağlık Sigortası işe giriş bildirgesi vermesi gerekecektir. Eğer kişi işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde işten ayrılırsa, işsizlik süresi boyunca Genel Sağlık Sigortası primlerini İş Kur ödeyecektir. Kişi işsizlik ödeneği bitiminden itibaren de 1 ay içinde Genel Sağlık Sigortası işe giriş bildirgesi vermesi gerekecektir.  

Kısmi süreli çalışanların, çalışmadıkları sürelere ilişkin Genel Sağlık Sigortası primlerini de kendileri ödemesi gerekmektedir. Örneğin ayda 10 gün kısmi süreli çalışan birinin, kalan 20 günlük Genel Sağlık Sigortası primini kendisinin tamamlaması ve primlerini ödemesi gerekmektedir. (5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesi gereği)

Son olarak, Zorunlu Genel Sağlık Sigortası kapsamına girdiğiniz halde 1 ay içinde işe giriş bildirgenizi vermezseniz, bir asgari ücret (760,5 TL) ceza, en yüksek dilimden yani 182,52 TL tutarından prim ödemeniz gerekecektir.

Aradan geçen iki yıllık süreye rağmen Sosyal Güvenlik Kurumu alt yapısını hazır hale getiremediğinden kurumun yakın zamanda yaptığı duyuru ile uygulamanın 1 Ocak 2012 tarihine kaydırılmasını talep etmiştir. Uygulamanın ileri tarihe kaydırılması için Meclisin kanun çıkarması gerekmektedir. Dolayısıyla uygulamanın akıbetinin ne olacağını yakından takip edip, uygulama 1 Ekimde yürürlüğe girerse cezalı duruma düşmemek için Genel Sağlık Sigortası işe giriş bildirgesinin verilmesi gerekmektedir.