www.muratyasar.com.tr

01.01.2008 tarihinde uygulamaya geçecek olan asgari geçim indirimi, çalışanların fiş toplayıp karşılığında aldıkları özel gider indirim(vergi iade) parasına son vermektir. Artık devlet çalışanlardan fiş toplamalarını istemeden, her ay belli bir tutarı işverenler aracılığıyla çalışanlara ödeyecektir.

Asgari geçim indirimi kanunlaşmasına rağmen nasıl uygulanacağına dair esasları belirleyen tebliğ halan taslak halindedir.

Asgari geçim indiriminin temeli çalışanların medeni durumu ve aile bilgilerine dayanmaktadır.

Asgari geçim indirim oranları ;

• Çalışanın kendisi  için %50,
• Çalışmayan veya herhangi bir geliri olmayan eşi için  %10,
• İlk iki çocuk için % 7,5 ,
• Sonraki her çocuk için % 5 olarak uygulanacaktır.

Çocuk tabirinden, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilen, evlat edinilen, ana veya babasını kaybetmiş mükellef tarafından bakılanlar dahil) 18 yaşını veya tahsilde olup ta 25 yaşını doldurmayanları ifade etmektedir. Eş tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunanları ifade etmektedir.

Asgari geçim indirim tutarını hesaplarken, sene başında belirlenen sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük çalışanlar için, asgari ücretin brüt tutarı dikkate alınmaktadır. Dolayısıyla sene içinde asgari ücret değişse de asgari geçim indirim tutarını etkilemeyecektir. Sene başında belirlenen asgari ücretle toplam asgari geçim indirim oranı çarpılır. (Asgari geçim indirim oranı %100'ü geçemez.) Bu bize asgari geçim indirim matrahını vermektedir. Asgari geçim indirim matrahını da gelir vergisi tarifesinin birinci dilimi olan %15’le çarptığımızda, çıkan sonuç bize asgari geçim indirim tutarını vermektedir. Bu tutar işçinin eline geçecek net tutardır. Hesaplamadaki gelir vergisi tarifesinin birinci dilimi olan %15 sabittir. Sene içinde çalışan %15’lik dilimi aşsa da indirim tutarı hesaplaması %15 üzerinden yapılacaktır.

Çocuklar için asgari geçim indirimi, eşlerin ikisinin de çalışması durumunda eşlerden birinin geliri üzerine uygulanacaktır. İndirimin hangisinin ücreti üzerinden uygulanacağı eşlerin tercihine bırakılmıştır.

Asgari geçim indirim tutarı, çalışanın gelir vergisi kesintisinden düşük veya gelir vergisi kesintisine eşit olursa, indirim tutarının tamamından çalışan yararlanır. Eğer indirim tutarı gelir vergisi kesintisinden yüksek olursa, çalışan gelir vergisi kesintisi tutarı kadarını alır. Aşan kısım bir sonraki aya devir etmez.

Çalışan ay içinde ücretsiz izin veya rapor alırsa, çalışmadığı için ücret işlemeyeceğinden gelir vergisi kesintisi düşük çıkacaktır. Dolayısıyla kişi ilgili ayda daha az asgari geçim indirim tutarı alabilmektedir. Burada alabilmektedir diyoruz çünkü kişinin ücreti yüksek ve çalıştığı dönemin gelir vergisi kesintisi, asgari geçim indirim tutarından yüksek veya eşit çıkarsa asgari geçim indirim tutarının tamamını alabilecektir.

Çalışan aynı anda başka bir iş yerinde daha çalışıyorsa en yüksek asgari ücreti aldığı yerden indirimden yararlanması gerekmektedir.

Çalışanının medeni durum veya aile bilgilerinde değişiklik olması halinde, eşinin çalışması veya gelir getirici bir durumun ortaya çıkmasında yada bunların tam tersi durumunda, çalışanın aynı anda ikinci bir işe başlaması veya ikinci işinden ayrılması halinde bunu işverene bildirmesi gerekmektedir. Çalışanın bu değişiklikleri, değişiklik tarihinden itibaren bir aylık süre içinde işverene bildirmesi gerekmektedir. Değişikliğin bildirildiği ayda asgari geçim indirim oranı tekrar hesap edilip yeni tutar  üzerinden çalışana ödemeler yapılır.

Ay ortasında işe girenlere, bir aylık asgari geçim indirim tutarı tahakkuk ettirilip çalışanın gelir vergisi kesintisi ne kadarını karşılıyorsa o kadarı çalışana ödenir.

Aile Durum Bildirim formu çalışanın beyan esasına dayandığından, formun yanlış, eksik vs. doldurulması nedeniyle tahakkuk eden yersiz ödemelerden çalışan sorumludur.

Asgari geçim indirim tutarının hesaplanmasına ilişkin örnekler:

(Örneklerimizde asgari ücret 562,5 YTL olarak alınmıştır)

Örnek 1 : Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi ile dört çocuğu bulunan asgari ücretlinin asgari geçim indirim tutarı aşağıdadır.

Asgari Geçim İndirim Oran Toplamı     : %85’dir.            

Kendisi için              :%50                 

Eşi için                     :%10

Çocuklar için           :%25

 Brüt Asgari Ücret(Sene başındaki)                 : 562,50 YTL  

 Asgari Ücretin Gelir Vergisi Matrahı                :  478,12 YTL

 Asgari Ücretin Gelir Vergisi Kesintisi                :    71,72 YTL

 A.G.İ Matrah (562,50*0,85)                          :  478,13 YTL

 A.G.İ Tutarı   (478,13*0,15)                          :    71,72 YTL

 A.G.İ tutarı Gelir Vergisi kesintisine eşit olduğu için indirimin tamamından çalışan yararlanır.

Örnek 2: Eşi çalışan ve iki çocuğu olan asgari ücretlinin indirim tutar hesaplaması aşağıdadır.

Asgari Geçim İndirim Oran Toplamı     : %65’dir.

Kendisi için                  :%50,0

Çocuklar için               :%15,0

Brüt Asgari Ücret(Sene başındaki)                   : 562,50 YTL

Asgari Ücretin Gelir Vergisi Matrahı                  :  478,13 YTL

Asgari Ücretin Gelir Vergisi Kesintisi                 :    71,72 YTL

A.G.İ Matrah (562,50*0,65)                           :  365,63 YTL

A.G.İ Tutarı   (365,63*0,15)                           :   54,84 YTL

A.G.İ tutarı Gelir Vergisi kesintisinden düşük olduğu için indirimin tamamından (54,84YTL) çalışan yararlanır.

Örnek 3: Eşi çalışan ve bir çocuğu olan ve Nisan ayında 15 gün çalışması olan asgari ücretlinin, indirim tutar hesaplaması aşağıdadır.

Asgari Geçim İndirim Oran Toplamı     : %57,5’dur.

 Kendisi için                 :%50,0

 Çocuklar için               :%  7,5

Brüt Asgari Ücret(Sene başındaki)                     : 562,50 YTL

Asgari Ücretin Gelir Vergisi Matrahı                    :  239,06 YTL

Asgari Ücretin Gelir Vergisi Kesintisi                    :    35,86 YTL

A.G.İ Matrah (562,50*0,575)                            : 323,44 YTL

A.G.İ Tutarı   (323,44*0,15)                              :   48,52 YTL

A.G.İ tutarı Gelir Vergisi kesintisinden yüksek olduğu için indirimin tamamından (48,52YTL) çalışan yararlanamaz.

Örnek 4: Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi ve 9 çocuğu bulunan 5.000,00 YTL Brüt ücretlinin indirim tutar hesaplaması aşağıdadır.

Asgari Geçim İndirim Oran Toplamı     : %100’dur.

Kendisi için                  :%50,0

Eşi için                         :%10,0

Çocuklar için                :%50,0

Brüt Asgari Ücret(Sene başındaki                   :   562,50 YTL

Asgari Ücretin Gelir Vergisi Matrahı                 : 4.429,63 YTL

Asgari Ücretin Gelir Vergisi Kesintisi                :    664,44 YTL

A.G.İ Matrah (562,50*1)                                :    562,50 YTL

A.G.İ Tutarı   (562,5*0,15)                             :      84,38 YTL

 A.G.İ tutarı Gelir Vergisi kesintisinden düşük olduğu için indirimin tamamından (84,38YTL) çalışan yararlanır.