www.muratyasar.com.tr

Şirketler işe alımda bilgi, beceri, tutum ve kişilik testleri ile birlikte değişik mülakat tekniklerden yararlanmaktadır. Mülakatlar ise genelde planlı mülakat ve plansız mülakat şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Planlı mülakatta önceden belirlenmiş standart sorular sorulurken, plansız mülakatta görüşmeci doğaçlama olarak soruları sormaktadır.

Mülakatlarda ise genel itibari ile bire bir mülakat, grup mülakatı, sunum mülakatı, stres mülakatı yaygın mülakat tekniklerindendir.

Bu mülakat tekniklerinin yanında son yıllarda Değerlendirme Merkezi Uygulamaları ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu uygulamalar adı altında genel yetenek sınavları, teknik sınavlar, kişilik envanteri, yetkinlik envanteri, vaka çalışmaları gibi pek çok araç kullanılmaktadır.

Bir değerlendirmede ne kadar çok araç kullanılırsa aday o kadar daha iyi tanınmakta, daha isabetli karar verilmektedir. Tabi bu işin birde mali ve zaman maliyeti vardır. Ama yapılan araştırmalar sonucunda bu uygulamaların maliyetinin yüksek olmasına rağmen, doğru kişinin alınmasında daha net durum ortaya çıkarmasından dolayı getirisinin fazla olduğunu ortaya çıkmıştır. Çünkü klasik mülakat yönteminde adayın çok fazla işe uygunluğu ortaya çıkartılamamakta buda yanlış adamın işe alınmasına neden olmaktadır.

Değerlendirme merkezlerinin dört aşaması bulunmaktadır;

1.Proje planlama ve hazırlık

Birinci aşamada, kuruluşun strateji ve beklentileri doğrultusunda proje planı oluşturulur ve proje ekibinde yer alacak çalışanlar belirlenir. Burada proje ekibindeki kişilerin iş birliği içerisinde olmaları önem taşımaktadır. Ekipteki kişilerin görev ve sorumlulukları netleştirilmesi ve ulaşılması hedeflenen amaçlar belirlenmelidir.

2.Değerlendirme merkezi tasarımı

Değerlendirme merkezinin tasarımında yetkinlik kavramı büyük önem taşımaktadır. Belirlenen yetkinlikler çerçevesinde değerlendirme merkezi tasarlanır ve dokümanları oluşturulur. Sürecin en önemli özelliği, adayların performansını simülasyonlarla gözlemleme olanağı sağlamasıdır. Bu simülasyonlar temel olarak grup çalışması, rol oyunu, vaka çalışması, gelen evrak çalışması, yetkinlik bazlı mülakat ve psikometri testler gibi farklı uygulamalardan oluşmaktadır.

Değerlendirme merkezinden yapılabilecek çalışmalar ise;

Grup Çalışması

Grup çalışmasında adaylara belirli bir süre içerisinde çözmeleri için bir problem veya bir vaka verilmektedir. Adaylar kendi aralarında bu problem üzerinde tartışıp, son olarak bir grup raporu hazırlayıp sunmaları istenir.

Rol Oyunu

Rol oyununda adaylardan ortaya çıkan bir problemi çözmesi istenmektedir. Örneğin, "satış elemanı" almaya yönelik bir değerlendirme merkezi kuruluyorsa; aday satış elemanını, bir diğer kişide farklı talepleri olan bir müşteriyi oynar. Aday o zor müşteri karşısında işi başarı ile nasıl gerçekleştirmesi gerektiğini gösterir.

Vaka Çalışması

Vaka çalışmasında iş üzerine karşılaşılan bir problem verilmekte, adayların konu ile ilgili görüşleri ve çözüm önerileri istenmektedir. Yazılı veya sözlü olarak uygulanabilen sistemde, görüş ve öneriler yine rapor halinde, genelde sözlü bir sunuyla bu kişiden beklenmektedir.

Evrak Çalışması

Evrak çalışmasında adaya evrak kutusunda birikmiş mail ve şikâyetlerden oluşan bir dosya verilmektedir. Kısıtlı bir süre içerisinde bunları değerlendirmesi ve konularla ilgili gerekli kararlar alması, cevaplandırması ve bazı işleri de delege etmesi beklenmektedir. 

Genellikle başlangıçta adaya; "Bir seyahatten geldiniz. Sadece bir saat için ofistesiniz, günlerden cumartesi ve ofiste hiç kimse yok. Burada yanıtlamanız ya da çözüm bulmanız gereken sorular, problemler, mailler, yazılar var. Tümüne bugün cevap verin yarın başka bir seyahate gideceksiniz. Tüm evrakları değerlendirip organize ederek problemleri çözmeniz gerekiyor" gibi yönergeler verilir.

Yetkinlik Bazlı Mülakat

Yetkinlik bazlı mülakatlar sırasında görüşmeci, her bir yetkinliğin ölçülmesine yönelik sorular sormakta ve adayın somut örneklerle yetkinliğini açıklayıcı örnekler vermesini hedeflemektedir. 

3.Değerlendirme merkezinin uygulanması

Üçüncü aşamada değerlendirme merkezi, adayların tüm uygulamalardan geçerek değerlendirmelerinin tamamlanmasını kapsayan bir süreç olmaktadır. Bu uygulamalar bütün adaylar için aynı gün içerisinde arka arkaya gerçekleşmektedir.

4.Raporlama

Dördüncü aşama ise değerlendirme sonuçlarının raporlanmasını içermektedir. Burada amaç işe alınacak elemanların belirlenmesidir.

Değerlendirme merkezi uygulamasının sağlıklı yürütülmesi için mutlaka standartların iyi belirlenmesi gerekmektedir. Bu standartlar bütün adaylara aynı şekilde sağlanmalıdır. İstenen bir yetkinliğin sadece bir uygulama ile değil birden fazla uygulamayla test edilmesi sağlıklı bir karar verme adına iyi olacaktır.

Değerlendiricinin firmayı çok iyi tanıması, değerlendirme merkezinin amacını çok iyi bilmesi ve her sürecin gözlem ve değerlendirme yapma konusunda eğitim almış tecrübeli danışmanlar tarafından izlenmesi büyük önem taşımaktadır. Ayrıca değerlendirme merkezinde birden fazla değerlendiricinin olup ortak bir karara varıp birlikte değerlendirmeleri önemlidir.